کتاب آه
| کتاب آه | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده: | یاسین حجازی |
| موضوع: | امام حسین(ع) |
| سبک: | تاریخی و روایی |
| زبان: | فارسی |
| ناشر: | جام طهور |
| تاریخ نشر: | ۱۳۹۴ش |
| مجموعه: | یک جلد |
کتابِ آه (بازخوانی مقتل حسین بن علی علیهماالسّلام) اثر یاسین حجازی (-۱۳۵۷) و حاصل بازخوانی کتاب دَمع‌السُّجوم، ترجمه فارسی ابوالحسن شعرانی از کتاب نفَس‌المَهموم است.
محتویات
محتوی
کتاب آه شامل وقایع پس از بیعت مردم با یزید بن معاویه تا بازگشتن خاندان حسین ابن علی بیاو به شهر مدینه است.
روش نویسنده
یاسین حجازی در مقدّمه کتاب آه در توضیح بازخوانشش از دمع السّجوم نوشته است:
- «من در این بازخوانی، خطِ حادثه را پر رنگ کردم و به ترتیب و توالی وقوعِ حادثهها دقّت کردم و گشتم آدمهایی را که اسمشان در اوّلِ حادثه یک چیز بود و در اثنای حادثه یک چیز و در انتها یک چیزِ دیگر، یکی کردم و نقلهای پراکنده در جای جای کتاب را بی‌آنکه از جزئیات هیچ کدامشان بزنم تجمیع کردم و و ردِّ نقلهایی را که با هم نمی‌خواند، در کتابهای دیگر گرفتم تا نقلِ معقولتر و مشهورتر را بیاورم و تاریخها را تا آنجا که میشد همخوان کردم و جایها و مرزها و منزلها و شهرها را روی نقشه آوردم تا کروکی حادثه معلوم شود و رجزهایی را که ترجمه نشده بود یا ترجمهاش واضح نبود، دوباره ترجمه کردم و رسمالخط را یکدست کردم و پاراگرافبندی کردم و نقطهگذاری کردم و اِعراب گذاشتم و توضیح‌ها و تحشیه‌ها و پاورقی‌ها را کنار گذاشتم و مکرّرات و عبارات عربی‌ای را که حذفشان به ساختارِ متن لطمه نمیزد، حذف کردم.»[۱]
حجازی اثر خود را به نشستن پشت «میزِ مونتاژ» تشبیه می‌کند:
- «پاراگراف‌ها را «نگاتیو»هایی فرض کردم که با حفظِ ترتیب و ضرباهنگ و تعلیق بایست به هم می‌چسباندم و همة فکر و ذکرم این بود که صفحات برای خواننده راحت و بی‌وقفه ورق بخورد و یک بار برای همیشه معلوم شود «اتفاق» چگونه افتاد.»[۲]
بازخوانی دمع السجوم
یاسین حجازی در کتاب آه تلاش کرده تا بی‌آن که به متن دمع السجوم دست بزند، آن را از نو برسازد تا از شکل کتابی صرفاً در زمره کتب علما و محققان، بیرونش بیاورد. او - به گفته خود- تصویرها و نامه‌ها و دیالوگ‌ها را از متن دمع‌السّجوم جدا کرده است: تصویرها مثلِ تصویرِ محمّد ابن حنفیه، وقتی سحر طشتِ آبی روبروی اوست و دارد وضو می‌گیرد و همان لحظه می‌شنود که حسین از مکه خارج شد و اشکش در طشت می‌چکد.[۳]و نامه‌ها مثلِ نامه‌ای که یزید ابن معاویه پنهانی به عبیداللّه ابن زیاد مینویسد و اتمامِ حجّت می‌کند که یا حسین کشته می‌شود یا زیرش می‌زند که زیاد از سرِ خانواده‌شان است و نطفه حرام شخص ابوسفیان است.[۴] و دیالوگ‌ها مثلِ آنچه رد و بدل می‌شود میان خولی و زنش وقتی خولی پس از مدّتها به خانه می‌آید و زنش در بستر از او می‌پرسد که چه خبر و او میگوید ثروتی هنگفت برایش آورده و زنش میگوید چه ثروتی و خولی میگوید سرِ حسین ابن علی را با خودش آورده و همین حالا گوشه حیاط است.[۵]
هدف نویسنده
به نظر می‌رسد هدف اصلی حجازی از کتاب آه، ارائه تصویری روشن از واقعه کربلا است. پدیدآرنده کتاب آه معتقد است یک تصویر، پاره‌ای از یک نامه یا جملاتی که دو نفر با هم گفته‌اند و رفته‌اند و کسی آن میان شنیده، هر کدام، تکه‌ای از یک کولاژ است که از چیدن و کنار هم گذاشتنشان می‌توان اصل واقعه را فهمید و یکپارچه کولاژ را دید. یاسین حجازی پس از این، در مقدمه کتاب آه تصریح کرده است: فراوانند کسانی که علیرغم بسیارها که جسته گریخته شنیده‌اند، هنوز دقیقا نمی‌دانند قتل حسین ابن علی «چطور» اتفاق افتاد.[۶]
مشخصات کتاب
کتاب آه ۵۷۹ صفحه و شامل دو ضمیمه است: یکی واژه‌نامه‌ای در شرح کلمات دشوار و عبارات عربی کتاب و دیگر نقشه‌ای سه‌لتی شامل جای‌هایی که در متن کتاب به آنها اشاره شده. کتاب آه را نشر جام طهور و برای نخستین بار در پاییز سال ش۱۳۸۷، در قطع پالتویی، منتشر کرده است. چاپ نهم کتاب آه در پاییز سال ۱۳۹۴ منتشر شد.
پانویس
منابع
- حجازی، یاسین، کتاب آه، تهران، جام طهور، چاپ نهم، ۱۳۹۴ش.